Het recht op staken: wat mag en wat mag niet?

Het is geen geheim dat er momenteel sociale onrust heerst rond bepaalde beleidsbeslissingen. Het politieke debat hierover slaan we echter over. Wel concentreren we ons op één van de gevolgen die vaak voortvloeien uit sociale onrust: staking. Wat mag je op dat vlak eigenlijk en wat niet?

Geen gewaarborgd recht (in België)
Eerst en vooral: het stakingsrecht is in de Belgische Grondwet niet erkend. Zo, dat is gelijk een groot misverstand uit de weg geruimd. Maar: in het internationaal recht is het stakingsrecht daarentegen wel erkend. Staken is een recht gewaarborgd door artikel 8 van het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten, indirect door artikel 11 van het Europees Verdrag ter bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) en door artikel 6, 4º, van het Europees Sociaal Handvest. Tja, een mondvol maar zo ontstaat gelijk ook een discrepantie van formaat. De één zegt van niet, de ander zegt van wel.

Drukkingsmiddel
Erg duidelijk is dat dus allemaal niet. Wat mag je dan wel? Welnu, als medewerker van een bedrijf heb je in principe het recht om te staken. Staken is immers een grondrecht dat door de Europese regulator en de Europese rechtspraak wordt bekrachtigd. Staking is een drukkingsmiddel en het mag dan ook als dusdanig worden gebruikt. Het begrip drukkingsmiddel moet echter genuanceerd. Het moet binnen zogenaamde redelijke grenzen blijven en daar wordt het voor veel mensen dan weer wat wazig. In de praktijk komt het erop neer dat je mag staken maar dat je bijvoorbeeld mensen die niet willen staken en willen werken niet mag beletten om hun werk te doen.

Staken is een recht, werken is een recht
Bottom line: het recht op werken is evenredig aan het recht op staken. Een stakingspiket organiseren aan de ingang van je bedrijf en werknemers van je bedrijf tegelijkertijd beletten om het bedrijf binnen te gaan om hun werk te doen, zou je in die optiek dus wel eens zuur kunnen opbreken. Kortweg: het is gewoon strafbaar wanneer je zulks zou doen. Opgelet dus: je mag staken zonder daarbij echter de psychische of fysieke integriteit van andere mensen of hun eigendommen (lees: mensen die niet betrokken zijn bij de staking of niet wensen deel te nemen aan de staking) in het gedrang te brengen of te schenden want dan ga je over de schreef met alle gevolgen van dien. Ook klanten van je bedrijf mag je de toegang tot het bedrijf in principe niet ontzeggen wanneer je aan het staken gaat. Het recht op ondernemen is namelijk eveneens een recht dat gelijk is aan het recht op staken.