De echte reden waarom vrouwen nog altijd minder verdienen dan mannen

In de jaaroverzichten die alweer een maand achter ons liggen, kon niemand naast het #metoo- fenomeen kijken. Dat de weerstand van vrouwen tegenover mannen die ongepast gedrag vertonen eindelijk een vlag kreeg waarachter iedereen zich kon scharen, is uiteraard ongelooflijk belangrijk. Dat belet echter niet dat ondertussen op professioneel vlak een ander probleem nog altijd blijft voortbestaan dat vrouwen behoorlijk benadeelt: de nog altijd niet gedichte loonkloof tussen beide seksen.

Het is hoog tijd dat andere landen op dat vlak het voorbeeld van IJsland volgen. In dat land is sinds 1 januari van dit jaar een wet van kracht die bedrijven met meer dan 25 werknemers verplicht om aan mannen en vrouwen hetzelfde loon voor dezelfde functie te betalen.

IJsland wil dat ambitieuze doel waarmaken door elke baan in een bedrijf te analyseren. Gekeken wordt daarbij naar opleiding, de fysieke inspanning die nodig is, de stress die het oplevert en de verantwoordelijkheid die erbij hoort. De functie krijgt dan een score. Als een baan met dezelfde score verschillend wordt beloond, moet de werkgever dat corrigeren. Doorgaans door diegene die minder verdient, te compenseren. Of dat in de praktijk ook zal lukken, is niet zeker, want er blijft een gebrek aan transparantie over lonen bestaan en de vraag is hoe het allemaal gecontroleerd zal worden. Het is echter hoe dan ook een stap in de goede richting, die er vrouwen wellicht kan toe aanzetten om ook vaker over hun loon te onderhandelen.

Onderhandelen

Onder meer volgens Katia Tieleman, professor onderhandeling en conflictbeheersing aan de Vlercik Business School, ligt daar het grote probleem. In De Morgen van 20 januari 2018 stelt ze dat 93% van de vrouwen niet onderhandelen over hun loon omdat ze het “vergeten”, niet durven of er gewoonweg vanuit gaan dat er over hun salaris gewoon niet te onderhandelen valt. “Bijna zes op de tien mannen”, zo zegt ze ook nog, “onderhandelen wel al over een beginnersloon. Daardoor bedraagt de loonkloof ook bij universitair geschoolden al bij de eerste job al 7% en dat cijfer loopt bij elke promotie op.”

De vraag is uiteraard waarom het voor vrouwen kennelijk zo moeilijk is om te onderhandelen. Volgens professor Emily Amanatullah, professor aan de Georgetown University, heeft dit niets te maken met aangeboren zachtheid of zorgzaamheid, maar alles met de schrik om als bazig te worden aanzien of als harde tante te worden versleten. “Vrouwen”, zo zegt ze, “denken over het algemeen dat het vragen naar een hoger loon hun imago geen goed zal doen. En dat blijkt volgens diverse studies nog te kloppen ook want zowel mannelijke als vrouwelijke leidinggevenden geven in onderzoeken aan dat ze minder graag met vrouwen werken die over hun loon durven onderhandelen.”

Stereotiepen

Om de loonkloof te dichten is een initiatief zoals de nieuwe wet in IJsland een stap in de goede richting, maar volgens alle experts draait het toch in de eerste plaats om de mindset van de vrouwen. Zolang die niet verandert, zal het moeilijk zijn op stereotiepen te de doorbreken. Maar volgens Katia Tieleman is er wel degelijk hoop: “Naarmate vrouwen meer gaan beseffen dat ze eigenlijk meer kaas van onderhandelen hebben gegeten dan mannen als het niet voor zichzelf is, maar bijvoorbeed voor hun team en hun gezin, en meer gaan inzien dat ze niet beschroomd moeten zijn om hun onderhandelingssterkte ook te gebruiken als het gaat over hun loon, neemt de kans om de loonverschillen te doen wegsmelten toe.”

Als jij een vrouw bent, is de boodschap dus duidelijk: maak tijdens je sollicitatiegesprek duidelijk dat je een kei bent in onderhandelen. Dan gaan de rekruteerders inzien dat het ook logisch is dat je over je loon onderhandelt. Hoe meer vrouwen dat doen, hoe meer stappen worden gezet in de richting van een gelijk loon.

Geert Degrande