Wat als je werkgever je als zelfstandige wil laten werken

Je werkgever vraagt je om voortaan niet langer als werknemer maar als zelfstandige voor zijn bedrijf te gaan werken. Is dat zomaar mogelijk? Ben je ook verplicht om op deze vraag in te gaan?

Het gebeurt wel eens dat werkgevers bepaalde werknemers proberen te overtuigen om als zelfstandige aan de slag te gaan in het bedrijf. Daarbij wijzen ze steevast op de voordelen die dat zou hebben (je kan veel meer kosten fiscaal in mindering brengen, je zou een hoger nettoloon overhouden en dies meer).

Akkoord nodig

Een eerste voorwaarde opdat dit zou kunnen is dat jij en je werkgever het hierover eens zijn. Tegen je zin in kan je werkgever je statuut niet zo maar aanpassen van dat van werknemer naar zelfstandige. Win voor je op zo’n vraag ingaat alleszins het nodige advies in. Als zelfstandige heb je nu eenmaal een aantal verplichtingen die je als werknemer niet hebt (zo moet je bijvoorbeeld een inschrijving nemen bij de kruispuntbank der ondernemingen, moet je je aansluiten bij een sociale kas, ben je allicht btw-plichtig en dies meer).

Schijnzelfstandige

Het is niet omdat jij en je werkgever het eens zijn dat je voortaan als zelfstandige aan de slag gaat, dat je dat later niet meer in vraag zou kunnen stellen. Overigens kunnen ook andere instanties (zoals bv. de RSZ) de afspraak om op zelfstandige basis te gaan werken in vraag stellen. Ze kunnen nu eenmaal van oordeel zijn dat je in werkelijkheid een schijnzelfstandige bent.

Er is sprake van een schijnzelfstandigheid als jij en je werkgever jullie relatie bestempelen als ‘zelfstandige samenwerking’, maar je in werkelijkheid onder het gezag van je werkgever staat en je dus niet ‘autonoom’ je prestaties kunt leveren. Je kan als schijnzelfstandige worden beschouwd als er bij de feitelijke uitoefening van je contract elementen voorkomen die onverenigbaar zijn met de keuze voor het zelfstandige statuut.

Weet overigens dat als je eerst werknemer was in het bedrijf en nadien zelfstandige terwijl je je job op identiek dezelfde wijze blijft doen de kans groot is dat je uiteindelijk als een schijnzelfstandige zal worden aanzien.

Risico

Als je als schijnzelfstandige wordt beschouwd is dat uiteindelijk vooral voor je werkgever een groot probleem. Hij zal nu eenmaal onder meer sociale bijdragen moeten betalen op je loon. Bovendien kan jij eventueel allerhande vergoedingen van hem vragen (bv. bijpassingen tot het minimumloon dat je had moeten krijgen, een verbrekingsvergoeding bij de beëindiging van het contract, enzovoort).

Jan Roodhooft, advocaat