Gezocht: 5.500 extra verpleegkundigen

De komende jaren zijn er 5.500 extra verpleegkundigen nodig om patiënten de zorg te geven die ze nodig hebben. Momenteel staat één verpleegkundige in voor gemiddeld 9,4 patiënten. Dat is bijna anderhalve patiënt meer dan de internationaal veilige maatstaf. Een en ander blijkt uit een recent rapport van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE). Het kenniscentrum pleit er dan ook voor dat de overheid jaarlijks bijkomende middelen investeert.

In 2009 bleek uit een grote Europese studie dat in de Belgische ziekenhuizen één verpleegkundige aan gemiddeld 11 patiënten zorg verleende. Een nieuw onderzoek, uitgevoerd door het KCE en de KU Leuven, toont aan dat de situatie nu verbeterd is, maar dat het aantal patiënten per verpleegkundige nog steeds te hoog ligt. Internationaal wordt meer dan 8 patiënten per verpleegkundige als onveilig gezien.

Verlenen van noodzakelijke zorg

Tijdens het onderzoek gaven de verpleegkundigen aan dat ze wegens tijdsgebrek steeds vaker noodzakelijke zorg niet kunnen verlenen, en de laatste tien jaar is dat probleem alleen maar toegenomen, ook al omdat ze veel taken hebben waarvoor ze overgekwalificeerd zijn. Zo rapporteert 82% dat ze maaltijden opdienen en 61% dat ze patiënten transporteren binnen het ziekenhuis. Hiervoor zouden de ziekenhuizen beter zorgkundigen of ander niet-verzorgend personeel inzetten.

Bijkomende middelen nodig

Het KCE pleit er dan ook voor dat de overheid jaarlijks bijkomende middelen investeert en dat er een wettelijk maximaal aantal patiënten per verpleegkundige wordt vastgelegd. “In een eerste fase kunnen binnen het jaar de onveilige situaties worden weggewerkt. Dat vereist een toename van het personeelsbestand met 1.629 voltijdse medewerkers. Daarvoor is een bijkomend jaarlijks budget van bijna 118 miljoen euro vereist. Dat moet beschouwd worden als een noodmaatregel en als het absolute minimum van wat er moet gebeuren”, zo luidt het bij het KCE. “Door de bijkomende middelen kunnen zowel de werkomstandigheden van de Belgische verpleegkundigen als de veiligheid van de zorg verbeteren. Daarnaast zouden andere medewerkers de niet-verpleegkundige taken kunnen overnemen. Dat alles zou de aantrekkelijkheid van het beroep verhogen, waardoor meer mensen ervoor kiezen en er minder het beroep verlaten, zoals in andere landen”, wordt er nog aan toegevoegd.

Binnen vijf jaar

Het KCE stelt dat voor een meer duurzaam beleid er binnen de vijf jaar best een veilig aantal patiënten per verpleegkundige wordt vastgelegd, per type afdeling (in functie van de zorgintensiteit en het type pathologie) en shift (dag/nacht). Het kenniscentrum schat alvast dat er voor de diensten chirurgie, inwendige geneeskunde, geriatrie, revalidatie en pediatrie ongeveer 5.500 extra voltijdse verpleegkundigen nodig zijn, aan een bijkomend jaarlijks budget van meer dan 403 miljoen euro.

Herdenken van het beroep

Om tegemoet te komen aan de aanbevelingen die het KCE doet, is het nodig om dat beroep “fundamenteel te durven herdenken”. Dat zegt minister van Volksgezondheid Maggie De Block in een reactie. Ze pleit daarbij voor een herschikking van taken in relatie met andere zorgberoepen.

Mieke Vercruijsse/Belga