De kersverse arbeidsdeal: wat betekent die voor jouw loopbaan?

De federale regering heeft zopas de fonkelnieuwe arbeidsdeal voorgesteld. Meer flexibiliteit voor jou als werknemer en meer mensen aan het werk is het plan. Wat betekent dat echter in de praktijk? We leggen het graag even uit.

4 of 5 werkdagen

Het hoofddoel van de arbeidsdeal is om werken aantrekkelijker te maken en de werkzaamheidsgraad op te krikken van 71 naar 80 procent. In de praktijk wordt dat echter vertaald naar behoorlijk wat dingen die veranderen. Een eerste wijziging is de keuze voor een werkweek van vier werkdagen. Kies je voor zo’n vierdaagse werkweek, dan zal je die vijfde werkdag weliswaar in de overige vier werkdagen moeten persen. Vier langere werkdagen en dan een verlengd weekend van drie dagen. Klinkt aantrekkelijk, toch? Elke zes maanden kan je de overeengekomen regeling trouwens switchen. Ook het zogenaamde ‘recht om offline te zijn’ mikt op de verbetering van werk-privé. Buiten de werkuren moet je niet meer de facto bereikbaar zijn via e-mail, WhatsApp… Rust wordt dan zo ook echt rust. Ook de dienstroosters zijn in de nieuwe arbeidsdeal onder de loep genomen. Voortaan moet je minstens zeven werkdagen op voorhand worden ingelicht over de planning van je dienstrooster.

Opleidingsplan

Levenslang leren is al jarenlang een mantra van de overheid. Die mantra wordt nu concreet omgezet in een aantal opleidingsdagen waarop je jaarlijks recht hebt. Vanaf dit jaar zijn dat drie opleidingsdagen, volgend jaar vier en in 2024 vijf dagen om je bij te scholen. Ook moeten bedrijven met minstens 20 werknemers een heus opleidingsplan in mekaar boksen. Veranderen van job wordt bovendien makkelijker. De opzeggingstermijn en bijhorende (standaard)procedure gaan immers deels op de schop. Zo mag je voortaan al tijdens je opzeggingstermijn naar een nieuwe baas verkassen. In ruil is er een compensatieregeling tussen jouw oude en nieuwe baas.

Platformreuzen

Een andere doorn in het oog van de overheid en belangenorganisaties was het vrijblijvende karakter van de platformeconomie. Zo wil de nieuwe arbeidsdeal komaf maken met de grijze zone waarin werkenden willens nillens in een zelfstandigenstatuut worden geduwd door de e-commerce platformreuzen. De overheid legt daarvoor acht criteria vast om te bepalen of iemand een werknemer dan wel een zelfstandige is. De rechtspraak kan zich hier dan voortaan op baseren. Ook nachtwerk wordt (iets) soepeler. Het akkoord van één sectorale vakbond volstaat voortaan. Proefprojecten (lees: zonder toestemming van de vakbonden) met nachtwerk behoren het komende anderhalf jaar eveneens tot de mogelijkheden.

Heet hangijzer

Ook diversiteit is een heet hangijzer op de arbeidsmarkt. De arbeidsdeal voorziet dat de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid nauwer zal toezien op diversiteit op de werkplek. Wanneer ze vaststelt dat de cijfers in een bedrijf op dat vlak hard afwijken van de gemiddelde cijfers in de sector, dan zal het bedrijf daar met een concreet actieplan paal en perk moeten aan stellen. Ook wordt verder ingezet op het wegwerken van knelpuntberoepen. Zo moeten de de sociale partners tweejaarlijks de knelpuntberoepen in kaart brengen en een actieplan voorstellen om de tekorten of anomalieën aan te pakken.

Let wel: de arbeidsdeal is nog maar een politiek akkoord. De sociale partners moeten hun adviezen nog geven. Pas daarna kan de (aangepaste?) deal in wetteksten worden omgezet.

Pascal Dewulf